Nafaka artırım davası, tarafların sosyal ve ekonomik durumundaki değişiklik ile nafaka alacaklısının ihtiyaçlarındaki artışın esas alınarak nafaka tutarının artırılması için nafaka alacaklısı tarafından ikame edilen davayı ifade etmektedir.

TMK 176/4 maddesinde, “Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir. ” hükmü getirilmiştir.

TMK  331. Maddesinde, iştirak nafasına ilişkin olarak “Durumun değişmesi hâlinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.” hükmü yer almaktadır.

Bu doğrultuda, zaman içerisinde artan enflasyon oranları, düşen alım gücü, nafaka alacaklısının artan ihtiyaçları ve nafaka borçlusunun ekonomik durumundaki iyileşmeler mevcut nafakanın artırılmasını gerekli ve mümkün kılmaktadır. Anılan şartların oluşması halinde nafaka alacaklısı, nafaka alamaya devam ettiği müddetçe ve herhangi bir süreye tabi olmaksızın dava açabilecektir.

Tabi ki tüm bunlarla birlikte, nafaka artırım davası ikame edilmesi hakkın kötüye kullanılması teşkil etmemeli, TMK 2/1 maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına uygun davranılmalı, mevcut nafakanın haklı ve gerçek bir nedene dayalı olarak yetersiz kaldığı ispatlanabilmelidir.

NAFAKA ARTIŞI NE ORANDA OLUR?

Mevcut nafakanın hükmedildiği tarihe göre olağanüstü bir değişiklik olmadığı takdirde; nafaka TÜİK’in yayınladığı ÜFE oranında artırılmakta ve tarafların nafaka konusunda mağduriyet yaşaması engellenmektedir. Fakat ekonomik şartlardaki beklenmedik değişikliklerin veya gelişen olağanüstü durumların varlığı halinde nafaka artışı ÜFE oranının üzerinde yapılabilmektedir.

NAFAKA HER YIL DÜZENLİ OLARAK ARTAR MI?       

Nafaka davalarında talep halinde mahkemeler,  “takip eden yıllarda talebe gerek kalmaksızın TÜİK tarafından belirlenen ÜFE oranında arttırılmasına” karar vermekte olup, devamında dava açmaya gerek kalmaksızın her yıl düzenli olarak nafakanın artırılması sağlanabilmektedir.

Eğer ki, mahkeme tarafından nafakaya hükmedilirken bununla birlikte düzenli olarak artışı yönünde bir karar verilmiş ise, bu durum yine de ilerleyen süreçte yeni nafaka artırım davası açmaya engel değildir. Her ne kadar mahkemece yıllık ÜFE oranına göre bir artış öngörülmüş ve karara bağlanmış ise de, ÜFE oranındaki artış yetersiz kaldığı takdirde olağandışı bir biçimde değişen ekonomik, sosyal şartlar ve ihtiyaçlar doğrultusunda nafakanın arıtılmasına karar verilerek hakkaniyete uygun bir tutar belirlenecektir.

DAVA DEĞERİ NASIL HESAPLANIR?

Nafakanın artırılması talep edilen tutar ile 12 ayın çarpılması ile dava değeri hesaplanır. Örneğin, mevcut nafaka 500,00 TL, yeni dava ile talep edilen tutar 3.000,00 TL ise 2.500,00 × 12 = 30.000,00 şeklinde hesaplanmaktadır.

YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?

Nafaka artırım davaları, nafaka alacaklısının yerleşim yerinde bulunan Aile Mahkemesinde görülmektedir. Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatıyla bu davalara bakabilir.

Nafaka artırım davası, tarafların sosyal ve ekonomik durumundaki değişiklik ile nafaka alacaklısının ihtiyaçlarındaki artışın esas alınarak nafaka tutarının artırılması için nafaka alacaklısı tarafından ikame edilen davayı ifade etmektedir.

TMK 176/4 maddesinde, “Tarafların malî durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hâllerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir. ” hükmü getirilmiştir.

TMK  331. Maddesinde, iştirak nafasına ilişkin olarak “Durumun değişmesi hâlinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya nafakayı kaldırır.” hükmü yer almaktadır.

Bu doğrultuda, zaman içerisinde artan enflasyon oranları, düşen alım gücü, nafaka alacaklısının artan ihtiyaçları ve nafaka borçlusunun ekonomik durumundaki iyileşmeler mevcut nafakanın artırılmasını gerekli ve mümkün kılmaktadır. Anılan şartların oluşması halinde nafaka alacaklısı, nafaka alamaya devam ettiği müddetçe ve herhangi bir süreye tabi olmaksızın dava açabilecektir.

Tabi ki tüm bunlarla birlikte, nafaka artırım davası ikame edilmesi hakkın kötüye kullanılması teşkil etmemeli, TMK 2/1 maddesinde düzenlenen dürüstlük kuralına uygun davranılmalı, mevcut nafakanın haklı ve gerçek bir nedene dayalı olarak yetersiz kaldığı ispatlanabilmelidir.

NAFAKA ARTIŞI NE ORANDA OLUR?

Mevcut nafakanın hükmedildiği tarihe göre olağanüstü bir değişiklik olmadığı takdirde; nafaka TÜİK’in yayınladığı ÜFE oranında artırılmakta ve tarafların nafaka konusunda mağduriyet yaşaması engellenmektedir. Fakat ekonomik şartlardaki beklenmedik değişikliklerin veya gelişen olağanüstü durumların varlığı halinde nafaka artışı ÜFE oranının üzerinde yapılabilmektedir.

NAFAKA HER YIL DÜZENLİ OLARAK ARTAR MI?       

Nafaka davalarında talep halinde mahkemeler,  “takip eden yıllarda talebe gerek kalmaksızın TÜİK tarafından belirlenen ÜFE oranında arttırılmasına” karar vermekte olup, devamında dava açmaya gerek kalmaksızın her yıl düzenli olarak nafakanın artırılması sağlanabilmektedir.

Eğer ki, mahkeme tarafından nafakaya hükmedilirken bununla birlikte düzenli olarak artışı yönünde bir karar verilmiş ise, bu durum yine de ilerleyen süreçte yeni nafaka artırım davası açmaya engel değildir. Her ne kadar mahkemece yıllık ÜFE oranına göre bir artış öngörülmüş ve karara bağlanmış ise de, ÜFE oranındaki artış yetersiz kaldığı takdirde olağandışı bir biçimde değişen ekonomik, sosyal şartlar ve ihtiyaçlar doğrultusunda nafakanın arıtılmasına karar verilerek hakkaniyete uygun bir tutar belirlenecektir.

DAVA DEĞERİ NASIL HESAPLANIR?

Nafakanın artırılması talep edilen tutar ile 12 ayın çarpılması ile dava değeri hesaplanır. Örneğin, mevcut nafaka 500,00 TL, yeni dava ile talep edilen tutar 3.000,00 TL ise 2.500,00 × 12 = 30.000,00 şeklinde hesaplanmaktadır.

YETKİLİ VE GÖREVLİ MAHKEME NERESİDİR?

Nafaka artırım davaları, nafaka alacaklısının yerleşim yerinde bulunan Aile Mahkemesinde görülmektedir. Aile Mahkemesinin bulunmadığı yerlerde Asliye Hukuk Mahkemeleri, Aile Mahkemesi sıfatıyla bu davalara bakabilir.